DEHB belirtileri genelde okul öncesi başlar; DEHB tanılı çocukların yarısından fazlasında 7 yaş öncesi, %93’ünde 12 yaş öncesi, %98’inde ise 16 yaş öncesi başlamaktadır (Barkley, 2014). Son yapılan tanısal sınıflandırmada, DEHB başlangıç yaşı en geç 12 olarak belirlenmiştir. Belirtileri 7 yaş öncesinde başlayan çocuklar ile 7-12 yaş arası başlayan çocuklar arasında semptomlar ve tedaviye yanıt açısından herhangi bir farklılık saptanmamıştır.
0-3 yaş arası DEHB ile bağlantılı durumlar: Erken dil gelişimi yoksa DEHB işareti olarak algılanabilir. İyi dinlememe, uyaranla dikkatin kolayca dağılması, dikkat problemi olarak düşünülebilir. Uyku ve beslenme sorunları sıktır. Fiziksel gelişim, özellikle ince motor ve dil gelişimi alanlarındaki problemler ilerideki DEHB gelişimi ile bağlantılı bulunmuştur.
Okul öncesi çocuklarda DEHB: 3-5 yaş arası çocuklarda en zarar verici belirtiler dürtüsellik ve hiperaktivitedir. Kazalara maruz kalma riski yüksektir. Bu yaş grubunda hem dikkatsizlik hem de hareketlilik açık biçimde görülmektedir. Bu yaş grubu çocuklarda tedavinin öncelikli hedefi, onları kazalardan korumaktır.
Okul çağı çocuklarda DEHB: En sık hastaneye başvuru zamanıdır. Okul ortamında gerekli olan odaklanabilme, ders dinleme ve kurallara uymada sıkıntı yaşarlar. Ödev yapmak için sıklıkla ebeveyne ihtiyaç duyarlar. Kurallı oyunlara uyum zorlukları nedeniyle yaşıtları tarafından reddedilebilirler. Bazılarında agresif davranışlar sık iken, bazıları ise sınıfta sevilen " dersi kaynatan " çocuklardır.
Ergenlerde DEHB temel belirtileri: Plansızlık, keyfi yaşama, aile desteğini reddetme, sınıfta kalma, disiplin problemleri, çok konuşma, riskli araba kullanımı, suça eğilim, dürtüsel riskli davranışlar, sigara/madde/alkol kullanımı.
Kaynaklar;
- Prof. Dr. Nahit Motavalli Mukaddes (2015), Yaşam Boyu Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu ve Eşlik Eden Durumlar.
- Barkley R (2014). 24’üncü Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kongresi: Sözel Sunum, Konya, Türkiye.