Ergenlik dönemindeki çocuğunuz:
- Gereksinimlere göre enerji alımını kısıtlıyor mu?
- Yaşı, cinsiyeti ve gelişimine göre belirgin biçimde düşük kiloda mı?
- Önceden obezitesi ya da fazla kilo sorunu var mıydı?
- Kilo almaktan çok korkuyor ya da çok zayıf olmasına rağmen kilo alabileceği yiyeceklerden kaçınıyor mu?
- Vücut ağırlığı ile aşırı uğraşı var mı, sürekli tartıldığını gözlemliyor musunuz?
- Ne kadar zayıf olursa olsun kendini şişman hissediyor mu?
- Son günlerde bedeniyle fazla bir uğraş içinde olduğunu düşünüyor musunuz?
- Rejimlerle ve diyetlerle fazlaca ilgilendiğini düşünüyor musunuz?
- Son dönemlerde “göbeğinin çıktığını,” “bacaklarının kalınlaştığını” sıkça söylediğini düşünüyor musunuz?
- Önceden yapmaktan ve yemekten zevk aldığını gördüğünüz yiyeceklerden (kek, pasta, kurabiye) sadece ufak bir parça tadıp gerisini hiç yemediği oluyor mu?
- Sizinle sofraya oturmaktan kaçındığı oluyor mu?
- Yemeklerden sonra hemen hareket etme isteği ya da midesinin bulandığını söyleyip yediğini çıkarttığı oluyor mu?
- Son zamanlarda sürekli su içtiğini gözlemlediğiniz ve sanki “suyla tokluk sağlamaya çalıştığını” düşündüğünüz oldu mu?
- Arkadaşları arasında çok zayıflayan ve “anoreksiya nervosa” tanısı alan oldu mu?
- Yemesi için ısrar ettiğinizde sinirlendiğini gözlemliyor musunuz?
- Kızınızın adet düzensizlikleri oluyor mu?
- Oğlunuzun sıkça, nerdeyse takıntılı derecede vücut çalıştığını, yediklerine aşırı dikkat ettiğini gözlemlediğiniz oluyor mu?
- Çocuğunuzun kilo vermek için sizden onu DİYETİSYENE götürmeniz konusunda ısrarcı oluyor mu?
- Son zamanlarda çok fazla rejim, diyet gibi konularla ilgilendiğini ve konusunu açtığını düşünüyor musunuz?
- Odasında yemek artıkları, saklanmış yiyecek paketleri buluyor musunuz?
- Hiç sizden gizlice kustuğunu düşündüğünüz oldu mu?
- Bol kıyafetler giyip zayıfladığını sizden saklama eğilimi gösterdiğini seziyor musunuz?
- Çevrenizdeki tanıdıklardan çocuğunuzun çok zayıfladığı ile ilgili geri bildirim aldığınız oluyor mu?
Eğer sorulara verdiğiniz cevap çoğunlukla “evet” ise
Anoreksiya Nervosa ile ilgili bilgi almak için yazımızı okuyabilirsiniz.
Anoreksiya Nervosa
Çoğunlukla ergenlikte ve genç erişkinlikte başlayan bir yeme bozukluğudur. Son dönemlerde hastalığın başlama yaşının çocukluk dönemine indiği de gözlenmektedir. Kişiler çok düşük kilolara ulaşsalar dahi kilo almaktan korkmaya devam ederler ancak bu korkularını her zaman dile getirmezler. Anoreksiya nervosa hastaları sağlıklı olmak için sürekli diyet yaptıklarını ve yağlı, kalorisi yüksek, karbonhidratlı besinlerden uzak durduklarını söyleyebilirler, ya da bu davranışlarını tamamen gizleyebilir ve “aslında çok yediklerini”, tok olduklarını belirtebilirler.
Kişiler kendilerini şişman hissedebilirler ya da vücutlarında herhangi bir yerin (karın, kalça, bacak) şişman olduğunu düşünebilirler. Bu düşünce yüzünden kendilerini sürekli kontrol etme davranışları gösterebilirler (aynaya bakma, kendini ölçme, tartılma).
Anoreksiya nervosa hastalarında hareketlilikte artış olur. Bu durum kilo vermeye katkı yapmakla birlikte olumsuz duygu durumlarını düzenlemelerine de yardım eder. Hastalık ilerledikçe hareketlilik artabilir.
Jimnastik, bale, dans, mankenlik gibi zayıf bedene sahip olmanın önemli olduğu aktivitelerde yer alanlarda daha sık rastlanır. Ancak anoreksiya nervosa olan kişilerin mi daha çok bu mesleklerle ilgilendiği yoksa bu mesleklerin mi anoreksiya nervosaya yol açtığı tartışmalıdır. Toplumun her kesiminde olabildiği, coğrafya ve kültürden etkilenmediği bilinmektedir.
Hastalığın yaşam boyu görülme riski %1-2 civarındadır. Kızlarda yaklaşık 10 kat daha sık görülür.
Son yıllarda hastalığın görülme sıklığı özellikle çocuk ve ergen grupta artmıştır.
Hastalığın ortaya çıkışında kişilik özellikleri, genetik etmenler, aile içi ilişkiler, toplumdaki kilo algısı gibi birçok faktör rol oynar.
Anoreksiya Nervosanın Tipik Belirtileri Nelerdir?
- Anoreksiya tipik olarak diyet yapma ile başlar, kişi zamanla diyetinden yüksek kalorili, yağlı karbonhidrat içeriği yüksek besinleri tamamen çıkarır ya da çok kısıtlar.
- Yediği her şey için kalori hesabı yapmaya başlar.
- Zihni sürekli yemek ve yemekle ilişkili şeylerle meşgul olur.
- Sürekli yememek/öğün atlamak için bahane bulur.
- Sık sık kendini kontrol etmek için aynaya bakar, tartıya çıkar ya da vücut bölümlerini ölçer.
- Başkalarının yanında yemek yemek istemez.
- Kilo kaybı yaşasa dahi kilo alma korkusu hafiflemez.
- Fiziksel görünümleri tipiktir: zayıf bacaklar, dışarıdan fark edilen kaburgalar, belirginleşen yüz kemikleri.
- Yeme konusunda yalan söyleme, yediklerini gizlice kusma, kustuğunu saklama gibi belirtiler görülebilir.
- Durum ilerledikçe aile ve arkadaşlarla birlikte yemekten kaçınma, öğünlerde yenmesi söylendiğinde sinirli olma gibi belirtiler görülebilir.
Anoreksiya Nervosa nelere yol açabilir?
- Adet görmeme,
- Ergenlikte büyüme gelişmenin ve cinsel farklılaşmanın durması,
- Kabızlık, karın ağrısı,
- Kansızlık, kan değerlerinde bozulma
- Kas-kemik kaybı ve kemik erimesi,
- Depresyon, gibi diğer psikiyatrik hastalıklar,
- Anormal kalp ritmi, kalp yetmezliği,
- Vücut sıvılarında ve minerallerinde dengesizlik,
- Böbrek/karaciğer enzimlerinde yükselme
- Tansiyon düşüklüğü
- Vücut ısısında azalma
- Ani ölüm
Çocuğumda Anoreksiya Nervosa olduğunu düşünüyorsam ne yapmalıyım?
Anoreksiya nervosa kronik gidişli, tedavisiz bırakıldığında kendiliğinden düzelme ihtimali düşük olan psikiyatrik bir hastalıktır. Tedavide çeşitli ilaçlar ve terapi uygulamaları genellikle birlikte kullanılmaktadır. Tedavide ilk amaç tartı alımını ve yeme düzenini sağlamaktır ancak nihai hedef beden ve görünüm ile ilgili yaşanan içsel çatışmaların çözümlenmesini sağlamaktır.
Eğer çocuğunuzda anoreksiya nervosa olduğundan şüpheleniyorsanız mutlaka bir çocuk ve ergen ruh sağlığı ve hastalıkları birimine başvurunuz.