• Kaygı bozuklukları çocuk ve ergenlerde en sık görülen psikiyatrik bozukluklardan biridir.
• Çocuk ve ergenlerde kaygı bozukluklarının %3,1 ile %17,5 arasındaki oranlarda görüldüğü ve yaşam boyu bir kaygı bozukluğu görülmesi olasılığının ise çocuklar ve ergenler için %15-20 arasında değiştiği bildirilmiştir.
• Ülkemizde Bilaç ve ark.’nın (2014) 6-14 yaş aralığında 417 çocuk ve gencin değerlendirildiği çalışmalarında, kaygı bozukluklarının %13.9 oranında gözlendiği, yaşam kalitesinde bozulma göz önünde bulundurulduğunda bu oranın %2.6 olarak saptandığı belirtilmiştir. Kaygı bozuklukları alt grupları incelendiğinde; özgül fobiler için %11, yaygın kaygı bozukluğu için %1.7, ayrılık kaygısı bozukluğu için %1, travma sonrası stres bozukluğu için %0.5 görülme sıklığı verileri elde edilmiştir.
• Ercan ve ark. (2019) ise çalışmalarında 6-13 yaş aralığındaki 5830 çocuğu değerlendirmiştir ve herhangi bir kaygı bozukluğunun görülme sıklığı %16.7, yaşam kalitesinde bozulma göz önünde bulundurulduğunda %5.28 olarak saptanmıştır. Bu bozukluklar içerisinde ilk sırada özgül fobilerin yer aldığı, bunu sırasıyla ayrılık kaygısı bozukluğu, yaygın kaygı bozukluğu, travma sonrası stres bozukluğu, akut stres bozukluğu, panik bozukluk ve başka türlü adlandırılamayan kaygı bozukluklarının takip ettiği gözlenmiştir.

Çocuğumda kaygı bozukluğu olduğunu nasıl anlarım?

• Kaygının sıklığı, şiddeti ve/veya kalıcılığında artış olduğunda, kısacası optimum düzeyin üzerine çıkan kaygı düzeylerinde yaşam üzerinde olumsuz etkileri görülmeye başlayabilir.
• Çocuk ve ergenlerde yaşanan olumsuz duygunun fark edilmesi ve anlamlandırılması, bunun dile getirilmesi erişkinler ile karşılaştırıldığında daha güç olabilmektedir. Sıklıkla karın ağrısı, baş ağrısı gibi bedensel şikayetler ile kendini gösterebilmekle birlikte farklı belirtilere de yol açabilmektedir.
Kaygının üç temel bileşeni vardır: 1- Endişeli-rahatsız edici düşünceler ve hisler 2- Bedensel tepkiler 3- Davranışsal değişiklikler
• Kaygı bozukluğu tanısına sahip çocuk ve ergenler kaygı ile ilişkili bazı temel belirtiler gösterir;
• Kaygılı çocuk ve ergenler sürekli tetikte bir haldedirler ve etrafta sürekli tehdit ararlar.
• Kaygı yaratan durumlardan kaçınma temel baş etme stratejileridir.
• Huzursuzluk ve karın ağrısı başta olmak üzere baş ağrısı, baş dönmesi, bulantı, kusma, çarpıntı, terleme, titreme, acil ve sık tuvalete gitme ihtiyacı, göğüs ağrısı gibi bedensel belirtiler gösterirler.
• Farklı ya da belli bazı uyaranlarla karşılaşınca ağlama, donakalma, bakım verene yapışma, çığlık atma, taşkınlık, tekrarlayıcı soru sorma, mızmızlanma, direnç gösterme gibi aşırı tepkiler verirler.

Çocuk ve ergenlerdeki hangi belirtiler bizi uyarmalıdır?



Tabloda bahsedilen bu gibi belirtilerin varlığında; kaygı düzeyinin ve altta yapan sebeplerin değerlendirilmesi, uygun müdahalelerin planlanması için Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı tarafından değerlendirme yapılması önerilmektedir.